Binlerce yılın eskitemediği bir tat: Kişniş

-->

Kişniş Tohumu

“Cennetten bir tat” dediklerimden biri. Öyle ki, beni alıp bambaşka, güzel bir dünyaya götürebilirken, bir yandan da hiç bir yemeğimde tadını almak istemeyeceğim kadar uzak.  Benim cennetim, kişnişin tohumu; cehenneme vardırmak istemesem de, arafım diyerek uzlaşmış sayılacağım ise taze kişniş. 

Kişniş tohumunun tadını almak için, nazikçe dişlerimin arasında eziyorum. Ağzımda, tadının dağılmasıyla eskiye götürüyor beni. Zihnimde olmayan bir an’ı hissettiriyor. Önceki hayat mıdır götürdüğü, bilmiyorum... Kelimelerle, en azından bendeki kelimelerle dışavurumu mümkün olmayan gerçeküstü bir his, bir anda ortaya çıkıyor...

Taze kişniş, restoranlarda pek çoğumuzun karşısına çıkıyor. Çarşıda pazarda değil de, marketlerde küçük paketlerde, özenle satılmasına rağmen tam da bizim coğrafyamızın ürünü. Bahçede, balkonda maydanoz gibi yetiştirmek mümkün. Karadeniz bölgesinde “kinzi” adıyla bilinen ve kullanılan bitki Erzurum’da “aşotu” olarak biliniyor. Taze kişnişi, eğer seviyorsanız, salatalarda, çorbalarda, yemeklerde kullanabilirsiniz. Ben kullanmamayı tercih ediyorum. Bu yüzden, kişniş tohumundan yola çıkarak denemeler yapıyorum.

Kişniş, Anadolu topraklarında çeşitli medeniyetler boyunca varolmuş. “Tehlikeli Tatlar”da*, M.Ö. 7000’de Yunanistan’ın bir bölgesinde kişnişin kullanıldığına dair bir kanıt olabileceğinden bahsediliyor. Bu bilgiye göre, kişniş bilinen ve kullanılan en eski baharatlardan bir tanesidir. Kesin bulgulara göre, Hitit ve Mısır medeniyetlerinde ilaç olarak ve yiyeceklerde kullanıldığını biliniyor. Tarihi süreçte Akdeniz’den ve Ortadoğu’dan Asya’ya ve Amerika’ya kadar gidiyor ve binlerce yıldır çeşitli ülke mutfaklarında önemli yere sahip oluyor. Bugün Arap yemeklerinde, İspanyol ve Meksika yemeklerinde karşımıza çıkması, tüm coğrafyalarda varolmasındandır.

Hacı Bekir'in kişniş tohumu şekerlemesi

Kişniş tohumuyla tanışmadıysanız, Hacı Bekir’in kişniş şekerlemelerini tavsiye ediyorum. Eminönü, Kadıköy, Taksim’de ve başka semtlerde bulunan şubelerinden temin edebilirsiniz. Kişniş, faydalı bir bitkidir. Binlerce yıllık süreçte kullanılmasının en büyük nedenlerinden biri de şifalı olmasıdır. Mide ve bağırsaklarda faydasını göreceksiniz. Hala, çalışma masamda kişniş şekerlemesi durur, faydasını bilmeden önce yemek üstü bir kaç tane ağzıma attığımda, gerçekten de mideyi rahatlattığını deneyimledim; plasebo etkisi değil yani.

Kişnişli Tarifler:

Kişnişli Havuç Püresi 

---

* Tehlikeli Tatlar Tarih Boyunca Baharat – Andrew Dalby Sf.205